Trước sự thay đổi của xu hướng tiêu dùng, các nhà sản xuất ô tô giờ đây đã chú ý hơn đến bán hàng online. Vài năm trở lại đây, khi công nghệ chiếm sóng mọi lĩnh vực, hệ sinh thái hỗ trợ mua bán xe như cho vay, thanh toán, thủ tục ngân hàng đều được chuyển đổi số tạo nên môi trường thuận lợi cho cả người tiêu dùng lẫn nhà sản xuất để ứng dụng thương mại điện tử vào ngành hàng ô tô.
Hiện tại, thị trường ô tô trong nước đã có một vài thương hiệu tiên phong bán xe trực tuyến, sử dụng nền tảng thương mại điện tử để tăng khả năng tiếp cận người dùng đồng thời tạo trải nghiệm mới mẻ thúc đẩy nhu cầu mua sắm. Khách mua xe có thể tùy chọn dòng xe, phiên bản, màu sắc nội ngoại thất trước khi tiến hành đặt cọc, thanh toán và nhận xe tại đại lý.
Xu hướng tất yếu
Với đặc thù ô tô là sản phẩm giá trị tương đối lớn, việc mua bán xe qua nền tảng thương mại điện tử hay trực tuyến (online) vẫn còn khá mới mẻ không chỉ với các hãng xe tại Việt Nam mà còn đối với người tiêu dùng Việt. Bởi khách hàng thường ưu tiên trải nghiệm thực tế (offline) trước khi quyết định mua xe và điều này tồn tại từ lâu như một thói quen khó thay đổi trong ngắn hạn. Hơn nữa các hãng xe trước đây cũng chưa chú ý đến lĩnh vực bán xe trực tuyến khi hệ thống đại lý vẫn hoạt động tốt.

Tại Việt Nam, tuy mức độ phổ biến chưa nhiều nhưng một số hãng đã vạch xuất phát trong cuộc đua chuyển đổi số mua bán xe trực tuyến. VinFast, Mercedes, TC Motor trở thành những hãng đầu tiên ở Việt Nam cho phép khách hàng chọn xe, tùy chỉnh cấu hình và đặt hàng trực tuyến. Trong khi các nhà sản xuất ô tô truyền thống như BMW hay Ford cũng bắt đầu đẩy mạnh bán hàng trực tuyến.
Nửa cuối tháng 1/2021, VinFast giới thiệu mô hình mua sắm O2O - từ trực tuyến đến trực tiếp (online to offline). Trên website của hãng, khách hàng có thể lựa chọn phiên bản; màu sắc nội, ngoại thất; hình thức thanh toán... Người mua lựa chọn khu vực sinh sống để có gợi ý cửa hàng trưng bày gần nhất và tiến hành các thủ tục tiếp theo.
Bất cập trong mô hình mua sắm O2O của Vinfast nằm ở khách hàng chưa thể thực hiện thanh toán ngay trên nền tảng thương mại điện tử. Khách hàng vẫn phải hoàn tất các thủ tục liên quan và thanh toán qua hình thức trực tiếp. Sau khi hoàn thành thủ tục mua bán với đại lý, hãng hỗ trợ giao xe tại nhà nếu khách hàng muốn.
Tiếp nối Vinfast, hãng ô tô Đức Mercedes-Benz hồi giữa tháng 3/2021 bất ngờ công bố triển khai việc bán ô tô trực tuyến. Ngôi sao 3 cánh đã xây dựng và phát triển nền tảng riêng giúp khách hàng chọn các mẫu xe kèm trang bị có sẵn, nhận báo giá và kết nối với đại lý người mua chọn. Giao dịch mua xe Mercedes vẫn sẽ do đại lý thực hiện với khách. Hãng đóng vai trò tư vấn ban đầu khi đưa ra các lựa chọn, giá, dịch vụ hậu mãi và ưu đãi đi kèm.

Tương tự VinFast và Mercedes, TC Motor cũng triển khai hình thức đặt xe online từ giữa tháng 6/2021. Tuy nhiên, hãng chỉ mới áp dụng cho mẫu Santa Fe mà chưa triển khai trên toàn bộ sản phẩm. Tuy nhiên, cũng như bao hãng xe khác tại Việt Nam, TC Motor vẫn theo kiểu truyền thống để khách hàng xem trên website sau đó để lại thông tin số điện thoại nhận báo giá, tư vấn.
Ford Việt Nam cũng vừa giới thiệu nền tảng thương mại điện tử đến người tiêu dùng trong nước ngay đầu quý II/2024. Trước đó, Ford đã đầu tư cho bán hàng trực tuyến khi hoạt động của hãng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Hãng xe Mỹ không chỉ đẩy mạnh chương trình bán hàng online và lái thử xe tận nhà mà còn hỗ trợ thanh toán không dùng tiền mặt và giao xe tận nhà miễn phí.
Mạng ảo kết hợp thế giới thực
Nền tảng thương mại điện tử của các hãng xe tại Việt Nam giúp cho khách hàng có thể hình dung một cách tổng quan về chiếc xe được lựa chọn theo sở thích. Giao diện điện tử với cơ sở dữ liệu được hãng xây dựng sẵn cho phép khách đối chiếu, so sánh cùng lúc nhiều mẫu xe, điều khá khó khăn và mất thời gian khi mua xe theo kiểu truyền thống.
Giá, ưu đãi, dịch vụ đi kèm đều minh bạch ngay từ đầu. Bằng hình thức bán xe trực tuyến, VinFast hay TC Motor cho rằng, khách hàng sẽ được mua đúng giá đề xuất của nhà sản xuất. Mô hình D2C (Direct To Customer), nhà sản xuất bán sản phẩm trực tiếp đến khách hàng không qua đại lý trung gian, là cách các hãng xe tiến gần và hiểu khách hàng hơn thay vì phụ thuộc vào đơn vị phân phối truyền thống.
Phản hồi trực tiếp từ khách hàng đến hãng xe thông qua các thao tác mua xe trực tuyến là một kho dữ liệu lớn để hãng nắm bắt được xu hướng mua sắm của người tiêu dùng. Hạn chế những phiền toái gặp phải khi mua xe như tình trạng nâng giá của đại lý hay mặc cả giá với nhân viên (tùy cung cầu).

Tuy nhiên không thể phủ nhận vai trò quan trọng và khó bị thay thế của các đại lý ô tô hay điểm phân phối khi có thể trở thành trợ thủ đắc lực, bù khuyết cho nền tảng thương mại điện tử. Những rủi ro tiềm ẩn trên không gian mạng, mua xe trực tuyến có thể đẩy khách hàng đối mặt với các trang web giả mạo, dễ bị đánh cắp thông tin cá nhân.
Thêm vào đó, mua bán xe trực tuyến có nhiều ưu điểm nhưng để chọn và quyết định xuống tiền, khách hàng có xu hướng muốn đến đại lý xem tận mắt, sờ tận tay bởi đại đa số người Việt vẫn xem ô tô là tài sản giá trị lớn. Màu sắc, công nghệ, tính năng an toàn, khả năng vận hành vẫn là những tiêu chí không thể cảm nhận qua bàn phím hay màn hình máy tính.
Vì vậy, nền tảng thương mại điện tử giúp việc mua xe trở nên minh bạch hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người mua đồng thời giúp các hãng xe tiếp cận đến nhiều nhóm khách hàng hơn và nắm bắt nhanh chóng thị hiếu của người dùng. Trong khi đó, sự xuất hiện của các đại lý mang đến trải nghiệm thực tế cho khách hàng, sự an tâm và cả niềm tin về các dịch vụ hậu mãi.