Trên ô tô, hệ thống phanh là bộ phận hiếm khi được chú ý và chăm sóc định kỳ dù đây là chi tiết quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tính an toàn trong vận hành. Lý do đến từ việc phanh xe ô tô nằm ở vị trí khó quan sát và không dễ dàng kiểm tra như lốp hay các trang bị ngoại thất khác.
Dù vậy, người dùng ô tô vẫn có thể đảm bảo hệ thống phanh làm việc ổn định với các lưu ý chính được tổng hợp dưới đây, bao gồm thời gian sử dụng được khuyến cáo, yếu tố tác động đến độ bền hay dấu hiệu cần thay thế khi phanh mòn.
Phanh xe ô tô có tuổi thọ bao lâu?
Ngoài các dòng xe bình dân còn trang bị phanh tang trống (phanh đùm) có độ bền cao và ít cần chăm sóc bảo dưỡng, hầu hết ô tô đời mới ngày nay được lắp phanh đĩa để tối ưu hiệu năng vận hành. Trong đó, chi tiết hao mòn chính của hệ thống phanh đĩa là má phanh (bố phanh) khi chịu mài mòn để hãm tốc độ của xe.
Thông thường, loại má phanh đĩa dạng bán kim loại phổ biến làm từ 30% - 70% kim loại có thể vận hành lên đến 80.000 km mới cần thay thế. Tuy nhiên, nếu người lái thường xuyên phanh khi di chuyển trong thành phố thì quãng đường này có thể bị rút ngắn.
Trong khi đó, loại má phanh gốm (phanh ceramic) có hiệu năng độ bền cao nhất trong các loại má phanh với tuổi thọ trung bình lên đến 100.00 km. Tuy nhiên, do giá thành cao nên phanh gốm không phổ biến trên thị trường và chủ yếu trang bị trên xe thể thao hoặc siêu xe.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ phanh xe ô tô
Một trong những yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến tuổi thọ của phanh là thói quen lái xe của người điều khiển. Phanh gấp thường xuyên và tăng tốc mạnh sẽ tạo thêm áp lực không cần thiết lên má phanh, khiến má phanh và đĩa phanh nhanh mòn. Lái xe nhẹ nhàng giúp phanh bền hơn vì bạn sẽ không phải dừng đột ngột nhiều lần và cũng góp phần tiết kiệm nhiên liệu.
Loại xe và trọng lượng cũng là những yếu tố quan trọng. Xe nặng hơn cần nhiều năng lượng hơn để giảm tốc, khiến má phanh mòn nhanh hơn. Ví dụ, xe tải cần thay phanh nhiều hơn so với xe chở khách nhẹ hơn.
.jpg)
Ngoài ra, nhiều dòng xe điện có thể hãm tốc bằng chính động cơ điện và tính năng tái tạo năng lượng, qua đó cần ít tác động từ phanh nên. Tuy nhiên, ô tô điện thường nặng hơn xe xăng dầu cùng hạng, vì vậy chúng cần lực phanh lớn hơn. Điều này có nghĩa là hệ thống phanh xe điện có thể tốn kém hơn khi đến lúc phải bảo dưỡng hoặc sửa chữa.
Các vấn đề về môi trường như độ ẩm quá mức và nhiệt độ khắc nghiệt cũng sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất phanh. Khi lái xe trong điều kiện ẩm ướt hoặc trời lạnh, phanh có thể cần được bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo hoạt động tối ưu.
Dấu hiệu nhận biết phanh xe ô tô bị mòn
Bạn không cần phải là thợ máy để phát hiện ra các dấu hiệu cần thay phanh mới. Có rất nhiều thứ cần chú ý và lắng nghe khi lái xe có thể cho biết khi nào cần thay phanh:
- Tiếng rít khi phanh, có thể là dấu hiệu kim loại tiếp xúc với kim loại
- Xe lệch lái sang một bên có thể cho biết một má phanh bị mòn hơn má phanh còn lại
- Rung khi phanh có thể là dấu hiệu của đĩa hoặc má phanh bị cong vênh
- Bàn đạp phanh bị rơ và xe mất nhiều thời gian hơn để dừng lại
- Đèn cảnh báo trên bảng điều khiển, bao gồm cả ABS hoặc đèn báo phanh
.jpg)
Các bộ phận khác cần chú ý của phanh xe ô tô
Việc bảo dưỡng định kỳ các bộ phận khác trong hệ thống phanh cũng quan trọng như má phanh hoặc đĩa phanh. Đơn cử, dầu phanh cần được kiểm tra định kỳ, hạn chế tình trạng hao hụt hoặc dầu phanh bị xuống cấp có thể dẫn đến hỏng hệ thống phanh, gây ảnh hưởng đến sự an toàn.
Cùm kẹp phanh, dây phanh, cảm biến phanh hay bàn đạp phanh cũng cần được vệ sinh và chăm sóc thường xuyên trong các đợt bảo dưỡng xe nhằm duy trì hiệu năng làm việc.
Các nhà sản xuất cũng khuyến cáo phanh xe ô tô cần được kiểm tra định kỳ và nên thay thế các bộ phận, dung dịch quan trọng mỗi 2 năm để đảm bảo tính an toàn, hiệu quả vận hành tốt nhất.